Cuộc chiến tranh Việt-Pháp kết thúc bởi hiệp định đình chiến ký kết tại Genève – Thụy Sỹ ngày 20-07-1954. Lịch sử Việt Nam lật qua trang sử mới, đất nước bị chia cắt bởi hai miền NAM-BẮC, lấy vĩ tuyến 17 và sông Bến Hải thuộc tỉnh Quảng Trị làm ranh giới, nối liền hai miền là cây cầu Hiền Lương lịch sử. Theo hiệp định này, công dân hai miền được tự do lựa chọn nơi cư trú. Vì thế, cuộc di cư ồ ạt của gần một triệu đồng bào miền Bắc vào miền Nam bùng nổ, trong số những người di cư đó, một số được đưa về trại tạm cư gọi là trại Hòa Khánh thuộc Đức Hòa-Long An, những người ở trại tạm cư này phần lớn là người công giáo thuộc các địa phận : Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Phòng, Phát Diệm, Bùi Chu, Thái Bình, Lạng Sơn,… và đã được chia thành hai khu : Khu Hà Nội được điều hành bởi Cha Giuse Maria Têrêxa Phạm Khắc Đẩu và một số cha phụ tá như : Cha Ngoan, Cha Biểu, Cha Bút, Cha Mạnh,… còn Khu Bắc Ninh được điều hành bởi cha Giuse Tạ và một số cha phụ tá khác.

Đầu năm 1956, số giáo dân ở hai khu chuyển sang các trại mới thành lập nên số còn lại chỉ còn khoảng 1/3. Vì vậy Đức Cha Simon Hòa Nguyễn Văn Hiền gom hai khu thành một và chính thức thiết lập thành Giáo Xứ Tân Hòa (Thuộc tỉnh Long An). Tân là mới,Hòa là lấy từ chữ Hòa Khánh ghep lại thành Tân Hòa, nhận Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội làm bổ mạng giáo xứ (8/12) và chỉ định Cha Đẩu chính thức quản lý giáo xứ để dễ điều hành mục vụ.

Mùa hè 1957, cuộc sống đamg yên lành thì một trận hỏa hoạn đã bùng phát lúc 3 giờ chiều ở đầu trại, trời đang nắng gắt lại gặp gió nên trong phút chốc cả trại rộng lớn trở thành biển lửa. Sau hỏa hoạn, cuộc sống khó khăn, bà con lại bỏ đi về các trại khác, nên trại Hòa Khánh trở nên tiêu điều… Đa số bà con là nông dân từ Bắc vào nên công viêc cày cấy là chủ yếu, thất bại vì nước phèn mặn, cây lúa không lên được, chỉ có thể trồng dứa (thơm) hoặc dừa nước lấy lá lợp nhà,,, Cuộc sống bấp bênh vì làm nông không kết quả lại không thể trông mãi vào tiền trợ cấp nên một số lại bỏ trại ra đi, trại lại càng xác sơ thêm và việc phải đến đã đến.

Khoảng giữa năm 1959, công việc nhiều và mệt mỏi, nên Cha Đẩu xin Tòa Tổng Giám Mục cử một Cha về phụ tá cho Ngài. Tòa tổng Giám Mục đã cử Cha Gioan Baotixita Trần Văn Cừ về giúp Ngài, Nhưng Cha Cừ cũng chỉ giúp được mấy tháng thì Cha xin về sài gòn để chữa bệnh bao tử.

Nhận thấy việc thi hành nhiệm vụ quá khó khăn nên Cha Đẩu đã xin Tòa Tổng Giám Mục cho Cha về một giáo điểm mới ở Mộc Hóa, cách Campuchia độ 2 cây số (cũng thuộc tỉnh long An)

Tòa Tổng Giám Mục đã chấp thuận và đã cử Cha Phan-xi-cô Xavie Hoàng Ngọc Quán từ Ba Bèo về nhậm xứ Tân Hòa thay cho Cha Đẩu.

Sau khi Cha Quán về nhậm xứ Tân Hòa, thì chiến tranh ngày càng khốc liệt, đường xá bị đào xới, bom mìn… nên việc đi lại hết sức khó khăn. Việc làm ăn của người dân cũng bị ảnh hưởng rất nhiều, cuộc sống vô cùng bấp bênh…Nhận thấy tương lai không sáng sủa, nên Cha Quán đã lên Phú Bình ( Giáo xứ Phú Bình ngày nay), xin Cha Biểu tìm giúp cho một khu đất gần Phú Bình để Ngài đem con chiên xứ Tân Hòa (từ Long An) lên sinh sống. Nhờ sự giúp đỡ của Cha Biểu,cuối cùng Ngài cũng thuê được một khu đất( là khu đất chúng ta đang sống ngày nay) với tiền thuế tượng trưng 100 đ/ 100m2 .Tháng 10 năm 1960, Có đất trong tay, Cha bắt đầu phân đất xây dựng nhà thờ, nhà xứ, trường học … Nhà thờ được làm bằng vật liệu cây tôn, chung quanh ghép bằng các tấm ván thông lấy từ các thùng hàng của Mỹ, còn bờ rào xung quanh thì toàn bằng dây kẽm gai quân đội. Cuộc sống dần ổn định, nên không chỉ có con chiên từ Long An lên mà rất đông bà con ở các nơi kéo về xin nhập xứ. Cha phải thuê thêm đất và bắt đầu phân chia các giáo khu (như ngày nay.). Cha chính thức xin Tòa Tổng Giám Mục thành lập Giáo Xứ mới lấy tên là Tân Phú Hòa (Tân là mới_ Phú chỉ ba địa danh Phú Trung, Phú Bình, và Phú Thọ Hòa_ Hòa là Hòa Khánh, nời cư trú đầu tiên) , nhận Thánh Giuse làm bổn mạng giáo xứ và kính trọng thể vào ngày 19 tháng 03 hằng năm.

Nguồn: giaoxugiaohovietnam.com