I. LƯỢC SỬ HÌNH THÀNH :

Lược sử hình thành Giáo xứ An Phú sau 50 năm tồn tại và phát triển. Từ năm 1962 đến nay. Qua những nhiệm kỳ của các Linh mục Chánh Xứ như sau :

Từ năm 1962-1991: THÀNH LẬP VÀ XÂY DỰNG CƠ SỞ.

I.1. DỰNG TẠM MỘT NHÀ NGUYỆN ĐƠN SƠ :

Sau hiệp định Genève 1954 chia cắt Bắc-Nam, từng đoàn nguời rời bỏ quê hương, xứ đạo, một số gia đình miền Bắc theo dòng người di cư vào Nam, sinh sống lập nghiệp tại đây. Đa số là những người làng An Mỹ, Phú Xuyên gốc Bùi Chu cùng một số làng khác, sinh sống chủ yếu bằng nghề trồng lúa, trồng rau, chăn nuôi…

Một số gia đình Công Giáo đã cùng nhau mua đất san lấp ao hồ, vùng trũng sình lầy và cùng chung vai hợp sức xây dựng ngôi nguyện đường bằng những vật liệu thô sơ gỗ, tre, lá để có nơi thờ phượng Chúa.

Thỉnh thoảng các Cha ở Bùi Phát, Hòa Hưng… đến đây dâng lễ, lúc này chưa thành lập xứ, giáo dân đi lễ Giáo xứ Bùi Phát, Vườn xoài, Hoà Hưng , Dòng Chúa Cứu Thế…

Địa giới nằm giữa hẻm 219 gần cống Bà xếp, phía ngoài giáp đường rày xe lửa thuộc Giáo xứ Hoà Hưng , phía trong giáp kênh nhiêu lộc ( bên kia kênh là Giáo xứ Bùi Phát và Giáo xứ Vườn Xoài). Phía Đông Nam giáp Giáo xứ Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp.

Bấy giờ khoảng hơn 20 gia đình công giáo, hơn 100 giáo dân sống xen kẻ cùng các gia đình tôn giáo bạn. Khi có nhà nguyện, giáo dân ở đây xin với Linh Mục Phao-lô Nguyễn Văn Truyền ( Bấy giờ là chánh xứ Hòa Hưng ) xin đặt Mình Thánh Chúa và làm lễ. Nhưng Cha sở Giáo xứ Hòa Hưng không đồng ý vì chưa có sự chấp thuận của Tòa Tổng Giám Mục.

Ngày 18/07/1959, Đức Cha Simon Hòa Nguyễn Văn Hiền quản nhiệm Giáo Phận Sài Gòn về làm phép nhà nguyện đơn sơ này.

I.2. XÂY DỰNG NHÀ THỜ LẦN THỨ NHẤT :

Ngày 14/06/1962, với quyết định của Đức cố TGM Phao-lô Nguyễn Văn Bình (1910-1995) cho phép thành lập Giáo Xứ An Phú, thuộc Hạt Chí Hòa (TGP Sài Gòn 1924-1975 ) cùng với việc bổ nhiệm Cha sở tiên khởi.

Ngày 22/06/1962, bà con giáo dân chào đón Cha Mát-thêu Phạm Công Ngơi () từ Giáo xứ Cây Điệp (Quang Trung), khi đó bị giải tỏa, ngài về Giáo xứ Lạc Quang, huyện Hóc Môn , tình nguyện nhận lời Bề Trên về phục vụ tại khu vực Cống Bà Xếp, ngài là vị Linh mục tiên khởi có công lập xứ.

Thời gian đầu chỉ có một hoặc hai ông kiêm nhiệm tất cả việc nhà Chúa như ông Tiềm , ông Tuy…..

Ngày 26/06/1962, Cha Mát-thêu họp các vị đại diện, thành lập Ban chấp hành lâm thời. Cha đã chia Họ Đạo ra làm 05 giáo khu để quản trị gồm: khu Thánh Gio-an, khu Thánh Tâm, khu Mông Triệu, khu Thánh Phê-rô và khu Thánh Phao-lô (Mỗi giáo khu bầu 01 ông).

Sau đó Cha cố thành lập các Hội đoàn như :

+ Đội Nghĩa Binh Thánh Thể, tiền thân của Đoàn Thiếu Nhi Thánh Thể hiện nay, để dạy dỗ và giáo dục các em thiếu nhi.

+ Hội các Bà mẹ , Hội con Đức Mẹ, Hội liên minh Thánh Tâm và Ca đoàn Thánh Tâm…

Cha Mát-thêu cũng chọn lễ mừng kính Thánh Giu-se (19/3) hằng năm làm Bổn mạng Giáo xứ An Phú.

Ngày 01/07/1962 Cha Quản Hạt Chí Hòa về tuyên bố ranh giới mới của Giáo xứ.

Một thời gian sau vượt qua mọi khó khăn, mua thêm một số đất, Cha cố cùng với bà con giáo dân bắt tay xây dựng lại ngôi nguyện đường đơn sơ này bằng những vật liệu kiên cố bằng : cây, gỗ, vách ván, mái tôn khang trang hơn. Đó là ngôi nhà thờ đầu tiên.

Những người dân ở đây đặt tên là An Phú, với ý nghĩa là An là An Mỹ, Phú là Phú Xuyên và một ý nghĩa thân thương khác là Cha sở cũng mong muốn cho mọi người được An cư và Phú thịnh về mọi mặt . Đến nay hình ảnh ngôi nhà thờ bé nhỏ, mộc mạc ấy vẫn còn in đậm trong ký ức của nhiều người.

Do con đường vào nhà thờ quá chật hẹp, khi đưa tiễn người quá cố hoặc khi xảy ra hỏa hoạn khó bề thoát hiểm và số giáo dân đổ vào Sài Gòn ngày một đông, cộng thêm nhà ở của Cha sở lại nằm gần hố rác mất vệ sinh. Cha cố bàn với ông Tiềm, ông Dự, Ông Phan, ông Tuy, ông Sâm… và một số ông có vị thế lúc bấy giờ mua đất dời nhà thờ đi nơi khác, nhưng có một số giáo dân không chịu vì ngôi nhà nguyện do họ tạo lập.

I.3. XÂY DỰNG NHÀ THỜ LẦN THỨ HAI :

Qua một thời gian, Cha cố gởi kiến nghị và được sự đồng ý của Tòa Tổng .Cha liền vận động các ân nhân xa gần và giáo dân trong xứ, quyết định mua một số căn hộ tại địa chỉ 205/45 Trần văn Đang hiện nay, cách ngôi nhà thờ cũ 50m , lấy đất để xây nhà thờ mới với diện tích 20.6m x 14.2m , thuê người đổ đất nâng cao nền và xây dựng mới bằng cột bê tông, tường gạch, mái tôn kiên cố hơn gồm một trệt, một lầu lửng khang trang rộng rãi đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt của giáo dân lúc bấy giờ và một tháp chuông cao hơn để tiếng chuông được vang xa. Bên cạnh nhà thờ Cha dành một miếng đất để làm nhà xứ.

Năm 1963 trong lúc đang tiến hành xây nhà thờ thứ hai, Cha cố Mát-thêu dành 150m2 đất tại ngôi nhà thờ cũ, làm thành một dãy năm gian được xây lên làm Trường tiểu học lấy tên An Phú học đường và nhà ở cho các sơ Dòng Đa Minh đến phục vụ , khi đó có các soeur Nga, soeur Liên, soeur Tâm .

Con em các gia đình hằng ngày cắp cặp đến An Phú học đường ê, a câu chữ vỡ lòng. Từ nơi đây ngọn lửa đức tin đã được duy trì và nuôi dưỡng để cộng đoàn nhỏ bé này phát triển lớn lên từng ngày và dần trưởng thành hơn trong nửa thế kỷ qua.

( Sau 30/4/1975, nhà nước trưng dụng làm trường tiểu học Trần Văn Đang tại vị trí nhà thờ cũ , nhưng khu nhà các Dì ở vẫn thuộc tài sản của Giáo xứ ).

Năm 1964, các soeur Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm đến phục vụ, giúp xứ có soeur Maria Bảy , soeur Côi , soeur Sa… Các soeur làm đủ mọi nghề để sinh sống như bán thuốc, dạy học, dạy trẻ, phục vụ nhà thờ, dạy giáo lý…

Khởi công xây dựng từ năm 1963 miệt mài vận động và xây dựng đến năm 1965 ngôi Thánh đường thứ hai mới hoàn thành. Họ Đạo An Phú từng bước vượt qua bao khó khăn để tiến lên từng ngày cùng xứ bạn.

Ngày 23/07/1987, Giáo xứ An Phú tổ chức mừng Ngân khánh 25 năm thành lập.

Nghĩa tử của Cha cố Mát-thêu là các cha Gio-an Bao-ti-xi-ta Nguyễn Xuân Đức, cha Giu-se Nguyễn Duy Diễm và cha Giu-se Trần Văn Lưu.

Sau 29 năm phục vụ, vì sức yếu bệnh tật, ngài đã về nhà Chúa ngày 07/02/1991 trong niềm tiếc thương vô hạn của nhiều người. Giáo Xứ đã mất đi một vị Cha già đáng kính và thân thương .Thân xác ngài được an nghỉ tại nghĩa trang Lái Thiêu. Hằng năm nhân ngày giỗ, hoặc lễ bổn mạng của ngài, đề tỏ lòng biết ơn và tưởng nhớ, cộng đoàn Giáo xứ cùng đến mộ để thăm viếng và đọc kinh cầu nguyện .

Từ năm 1991-2003: CANH TÂN VÀ ĐỔI MỚI

Cha Giu-se Nguyễn Duy Diễm, năm 1962 , khi đó còn là một chủng sinh, sau đó tập sự giúp xứ An Phú, dưới sự chỉ bảo của Cha cố Mát-thêu.

Ngày 15/04/1975 Cha Giu-se Nguyễn Duy Diễm chịu chức linh mục, trong bối cảnh miền Nam sắp giải phóng, được Đức Tổng bổ nhiệm làm phụ tá cho Cha cố Mát-thêu. Cha Giu-se bàn với Cha cố gộp hai Giáo Khu Gioan + Thánh Tâm thành Khu Thánh Tâm vì số giáo dân các khu nầy ít hơn các khu khác, còn các khu khác không thay đổi.

Năm 1976, TGP Sài Gòn đổi tên thành TGP- TP Hồ Chí Minh có 15 Giáo Hạt và Giáo xứ An Phú thuộc Giáo hạt Tân Định (Quận 3)

Khi cha cố qua đời, Cha Giu-se được bổ nhiệm làm chánh xứ.

Cha đã chọn bổ sung và củng cố lại HĐMVGX ,các Hội đoàn, Đoàn TNTT, thành lập các ca đoàn (Emmanuel; Magnificat; An-rê Trần An Dũng Lạc). Giáo dân lúc bấy giờ khoảng trên 2.000 người, và 500 hộ gia đình công giáo.

Năm 1993 Cha sở bắt đầu đặt lại tên và gộp các khu thành 4 Họ Giáo:

• Khu Thánh Tâm thành Họ Giáo Thánh Linh .
• Khu Phê-rô thành Họ Giáo Hiển Thánh.
• Khu Phao-Lô thành Họ Giáo Hiển Linh,
• Và Họ Giáo Mông Triệu.

Mỗi Họ Giáo có một Trưởng và một phó.

Ban thường vụ gồm : 01 ông Chánh, 02 ông phó , 01Thủ quỹ và 01Thư ký và Cha sở chọn ngày Lễ Chúa Chiên Lành làm Bổn mạng Giáo xứ. Trong giai đoạn này Giáo xứ có nếp sinh hoạt tôn giáo khá sinh động theo phong thái và cung cách , tư duy cấp tiến của Cha Giu-se.

Các souer Dòng Mến Thánh Giá đã giúp xứ từ năm 1964, Sau này, nhà Dòng đã cử thêm một số chị em khác đến thay và thêm một số một số chị em Dòng Lao Động Truyền Giáo ( Nước Hằng Sống ) đến phụ giúp kinh nguyện và hát các Thánh lễ sáng.

Đây là thời kỳ biến động về kinh tế và xã hội. Ngoài công việc mục vụ thiêng liêng coi sóc cộng đoàn. Cha luôn trăn trở ngôi nhà thờ ngày càng xuống cấp. Khó khăn trong việc xin cấp phép xây dựng, Cha sở đã cùng HĐMV vận động giáo dân tu sửa lại Thánh Đường như : sửa chữa tháp chuông, thay đổi nội thất, trang trí lại cung thánh, bàn thờ, tượng Chúa, trần và sàn nhà thờ đều bằng gỗ, đóng mới lại các ghế ngồi, thay cửa gỗ bằng cửa sắt cho thông thoáng, đập bỏ gác lửng hai bên (chỉ chừa lại gác đàn), xây dựng lễ đài Đức Ki-tô Mục Tử trước nhà thờ để giáo dân kính viếng và cầu nguyện.

Cũng thời gian này Cha đã vận động giáo dân mua 1.500m2 đất tại khu vực nghĩa trang Bình Hưng Hòa để thành lập nghĩa trang Giáo xứ , làm nơi an nghỉ cho những giáo dân qua đời trong xứ.

Năm 2000 Cha tiếp tục vận động giáo dân đóng góp mua một căn hộ lấy đất ở phía sau nhà thờ để mở rộng khuôn viên nhà xứ. Thiết kế thêm một số phòng để các em thiếu nhi sinh hoạt.

Ngày 06 tháng 11 năm 2003 Hội đồng mục vụ cùng cộng đoàn Giáo xứ tiễn Cha Giu-se về nhận nhiệm vụ mới tại Giáo xứ Thánh Gia (Tân Định). Sau hơn 28 năm phục vụ.

Từ năm 2003 đến nay: XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN

Ngày 08/11/2003 cộng đoàn Giáo xứ An Phú hân hoan chào đón Tân Chánh Xứ Phê-rô Lê Hoàng Chương, khi đó là cha phó Giáo xứ Tân Sa Châu, về nhận nhiệm sở mới tại Giáo xứ An Phú.

Với tuổi đời còn trẻ và lòng nhiệt thành nhà Chúa, Cha thường xuyên đi mục vụ thăm viếng các gia đình trong xứ : xức dầu, giải tội và trao Mình Thánh Chúa.

Hiện nay tổng số giáo dân gần 2.300 người, hơn 600 gia đình công giáo.

Sau hai năm tìm hiểu và cầu nguyện, Cha đã tiến hành hai việc quan trọng là bầu HĐMVGX và xây dựng lại ngôi thánh đường mới.

Năm 2005 Cha sở họp HĐMV lấy ý kiến giáo dân, bầu HĐMVGX theo quy chế HĐMVGX của tòa Tổng Giám Mục năm 2002, vì có một số nhân sự xin từ nhiệm vì hết nhiệm kỳ. Kiện toàn lại Hội gia đình Phạt Tạ Thánh Tâm. Hội các Bà Mẹ Công Giáo, Hội Lêgiô. Đoàn Thiếu Nhi Thánh Thể.

Bổ sung và thành lập thêm ca đoàn Mẹ Thiên Chúa và ca đoàn Thiếu Nhi, nhóm cầu nguyện lòng thương xót Chúa, ban Caritas Giáo xứ, ban Phụng tự, ban Truyền Thông Giáo xứ….

Ngày 20/01/2006 Cha sở cùng HĐMVGX làm đơn xin Đức Tổng cho phép khởi công xây nhà sinh hoạt đức tin, với số tiền quỹ ít ỏi, Cha đã kêu gọi giáo dân tiết kiệm đóng góp và gởi thư ngỏ đến các Giáo xứ thân quen để được giúp đỡ. Sau khi khoan địa chất thăm dò để làm nền móng và đi đến quyết định nhờ Kiến trúc sư thiết kế . Được chính quyền cấp phép và Giáo xứ bắt đầu tiến hành công việc xây dựng .

Ngày 10/11/2007, Đức cha Giuse Vũ Duy Thống chủ sự Thánh lễ đặt viên đá đầu tiên.

Ngày 02/12/2007, Đức Hồng Y Gioan Bao-ti-xi-ta Phạm Minh Mẫn chủ sự Thánh lễ khởi công.

Ngày 19/04/200, Đức cha Giuse Vũ Duy Thống chủ sự Lễ Khánh Thành nhà sinh hoạt giáo lý đức tin .

Ngày 05/05/2008, Cha sở thành lập phòng Hài cốt, đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng của giáo dân muốn gởi Hài cốt tại Giáo xứ.

Trong khi còn đang lo việc xây dựng, ngày 30/5/2010, Cha sở cùng HĐMV tiễn các soeur về Dòng Mến Thánh Giá nhận nhiệm vụ mới, sau gần 41 năm phục vụ tại Giáo xứ An Phú.

Khi nhà Giáo lý đã hoàn thành, Cha sở cùng HĐMV đi đến với các Giáo xứ để quyên góp và tiếp tục vận động từng gia đình trong xứ, bắt tay xây dựng nhà thờ mới trên nền ngôi thánh đường cũ đã xuống cấp sau hơn 40 năm sử dụng. Được sự đồng ý của Tòa Tổng và chính quyền cấp phép xây dựng ngày 30/03/2009.

Ngày 08/08/2009, Đức Hồng Y Gioan Bao-ti-xi-ta Phạm Minh Mẫn chủ sự Thánh lễ đặt viên đá đầu tiên xây dựng nhà thờ mới.

Nhìn lại thời gian đã qua, nhất là từ năm 1962 đến nay, Giáo xứ đã có khá nhiều thay đổi về mọi mặt, từ việc xây dựng, tu sửa, tôn tạo các cơ sở công trình vật chất đến việc mở mang, phát triển các Hội đoàn và các mặt sinh hoạt của Giáo xứ.

Để có được thành quả như ngày hôm nay, không thể không kể đến công sức và nỗ lực của những vị Linh Mục quản nhiệm và của rất nhiều người. Vượt qua bao khó khăn, sau cùng với sự cầu nguyện, đóng góp, sự giúp đỡ tích cực của quý Đức Cha, quý Cha, quý tu sỹ nam nữ, giáo dân trong và ngoài xứ, các mạnh thường quân, các vị ân nhân còn sống cũng như đã qua đời, các cấp chính quyền cũng tạo điều kiện.

Ngôi thánh đường mới Gíáo xứ An Phú đã được hoàn thành trong bình an Chúa ban và tốt đẹp như mọi người mong đợi.

Ngày 15/05/2011, Lễ khánh thành nhà thờ mới được tổ chức trọng thể do Cha Hạt trưởng Hạt Tân Định – Gioan Bao-ti-xi-ta Võ Văn Ánh chủ sự.

Kể từ đây ngôi thánh đường mới Gíáo xứ An Phú đáp ứng được nhu cầu về chỗ ngồi cho cộng đoàn và mọi sinh hoạt trong nhà thờ cũng như những công năng khác, như : chỗ để xe, nhà kho, các phòng tiếp sức mùa thi, các phòng học hỏi lời Chúa, nhà tạm chầu Mình Thánh Chúa, phòng gởi hài cốt cho giáo dân trong và ngoài xứ.

Cha sở chỉnh trang lại tượng đài Đức Mẹ La-Vang, Mẹ ban ơn, và bức phù điêu các Thánh Tử Đạo nằm trong khuôn viên rộng thoáng để cộng đoàn lui tới cầu nguyện.

Thắm thoát Giáo xứ đã trải qua hơn 50 năm với bao nỗi buồn vui, những thay đổi thăng trầm của lịch sử và thời cuộc. Nhưng với một niềm tin vào sự quan phòng của Thiên Chúa đã tuôn đổ biết bao hồng ân trên Giáo xứ An Phú. Ước mong mọi thành phần dân Chúa trong xứ, biết đoàn kết yêu thương nhau, sẵn sàng cộng tác nhân lực và tài trí cùng với Cha sở để dựng xây Giáo xứ ngày một triển nở, hướng về tương lai để tiến bước và hân hoan chuẩn bị chào đón năm Thánh, mừng Kim Khánh kỷ niệm 50 năm thành lập Giáo Xứ.

(Ban Truyền Thông GX) – Nguồn : http://gxanphu.com/