Lịch sử hình thành Giáo xứ

Hạt giống Tin mừng đã đến với người dân Tân Lang cách đây trên 300 năm. Dưới thời vua Tự Đức và phong trào Văn Thân, năm 1883 giáo xứ đã bị đốt cháy đền ông thánh Phê-rô tại xóm 10. Ông trùm Chè đã bị đẩy qua thánh giá. Lúc ấy Tân Lang là họ lẻ của xứ Kim Bảng. Năm 1888, một cây Thánh giá đã được dựng trên đỉnh núi xóm 10, nay vẫn còn.

Khi tình hình cấm đạo lắng xuống, một ngôi nhà thờ mới được dựng lên năm 1896 trên mảnh đất này, tại xóm 9, với 7 gian bằng gỗ, lợp ngói nam: chiều dài khoảng 25m, chiều rộng khoảng 7m và chiều cao khoảng trên 5m, dưới sự hướng dẫn của cha già Báu là chính xứ Đại Phú, với ông Huyện Nhâm, ân nhân hậu huyện, cụ Viện – bố đẻ ông chánh Mật là ân nhân xây dựng nhà thờ. Có nhà thờ mới, giáo dân được dưỡng nuôi bằng ơn thánh Chúa qua các Bí tích.

Vào năm 1932, giáo họ Tân Lang được nâng lên thành giáo xứ. Cha Giu-se Phạm Khắc Đẩu là cha chính xứ tiên khởi. Ngài chăm sóc Giáo xứ từ năm 1932 – 1950.

Dưới thời Pháp đô hộ, nhà thờ đã bị trúng đạn đại bác và bị sập 1 gian vào năm 1949. Gặp hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt, nhiều người bị bắt hoặc bị chết khiến dân làng phải tản cư đi nơi khác để lánh nạn. Khi hiệp định Gơ-ne-vơ được ký kết năm 1954, giáo dân trở về với vườn không nhà trống tan hoang. Mọi người lại tiếp tục tái thiết từ nhà Chúa cho đến nhà ở của mình.

Kể từ ấy, giáo xứ không còn sống trong cảnh chiến tranh tàn phá nhưng lại bị hạn chế về tự do sống đạo. Giáo xứ vắng bóng linh mục coi sóc trong suốt mấy chục năm từ sau khi cha Giu-se Đẩu bị bắt. Mỗi năm chỉ có một Thánh lễ bởi các cha: cha Phê-rô Đỗ Đạt Khoát, cha Giu-se Nguyễn Văn Bàng, cha An-phong-sô Đích Nguyễn Ngọc Châu, cha Fx. Vũ Đức Văn. Mãi cho đến những năm cuối thập niên 90 giáo xứ mới bắt đầu có các linh mục về chăm sóc thường xuyên hơn: cha Giu-se Bùi Quang Tào, cha Phê-rô Bùi Ngọc Tuấn, cha Fx. Lê Thanh Nghị, cha Phê-rô Trần Văn Việt, cha Phê-rô Đỗ Văn Chung, cha Giu-se Vũ Đình Hồi – phó xứ Kim Bảng, thường trực ở Tân Lang.

Trải qua những thăng trầm ấy, nhà thờ dù không còn bị bắn phá, nhưng thời gian bào mòn, làm nhà thờ xuống cấp, trở nên chật chội khi giáo dân đông, không đáp ứng được nhu cầu.

Ngôi nhà thờ mới được khởi công xây dựng từ 2013, và đến hôm nay, ngày 4/9/2017 Đức Hồng Y Phê-rô đã về cắt băng khánh thành và cung hiến ngôi nhà thờ mang tước hiệu thánh Giu-se với chiều dài 43m, rộng 12,8m, tháp cao 44m, nóc nhà thờ cao 19m.