Giáo xứ Tân Xuân phía Đông giáp Biển Đông, Tây giáp Giáo xứ Phan Rang, Bắc giáp Giáo xứ Bình Chính và Nam giáp Giáo xứ Tấn Tài thuộc thành phố Phan Rang – Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận.

Theo tài liệu của các Linh Mục Thừa Sai Paris (MEP) thì từ lâu có một số dân chài ở Miền Trung vào Cửa Vẹm thuộc tỉnh Ninh Thuận lập nghiệp. Những người Công giáo trong nhóm này đoàn tụ lại phía Tây Giang để làm ăn sinh sống và nhất là để cùng nhau giữ đạo. Do đó, ngôi nhà thờ bằng lá dừa nước đầu tiên của vùng Phan Rang xuất hiện.

Thế nhưng, họ đạo Tân Xuân chỉ là nơi nghỉ chân của những người di cư. Một số người làm nghề chài lưới định cư, còn đa số di dân tiến sâu vào đất liền để làm ruộng, nương rẫy hoặc buôn bán với người Chăm.

Khi Cố Đề ( Louis de Gonzague Villaume) đảm nhận Giáo xứ Tấn Tài 1882, ngài chuyển ngôi nhà thờ Tây Giang về gò đất gần núi Đá Bạc với khoảng 50 gia đình Công giáo đoàn tụ chung quanh để bảo vệ ngôi nhà thờ này. Ngài đặt tên cho ngôi nhà thờ này là TÂN XUÂN, thánh hiệu là ĐỨC MẸ SẦU BI.

Tân Xuân chịu hậu quả nặng nề của phong trào Văn Thân: nhà thờ bị đốt phá, giáo dân bị phân tán. Năm 1885, Cha Bảy Ẩn là cha phó Tấn Tài, đặc trách họ đạo Tân Xuân, lại một lần nữa quy tụ đoàn chiên về khu đầm lầy bên bờ sông, gần cửa biển Đông Hải để xây dựng lại ngôi nhà thờ Tân Xuân.

Sau biến cố 1975, chính quyền niêm phong ngôi nhà thờ Tân Xuân khoảng 9 năm, không cho sinh hoạt tôn giáo tại đây. Vì thế, đất đai của họ đạo Tân Xuân bị người dân xung quanh chiếm lấy xây dựng nhà cửa. Sau khi được phép sinh hoạt lại thì nhà thờ đã bị xuống cấp trầm trọng.

 Đến năm 2004, để giáo dân khi tham dự thánh lễ tại ngôi nhà thờ được an toàn, Đức Cha Phaolô Nguyễn Văn Hòa, Giám mục Giáo phận Nha Trang đã cho phép xây dựng lại.

• Ngày 10. 10. 2004, Đức Cha Phaolô Nguyễn Văn Hòa đã chủ sự thánh lễ khởi công xây dựng lại nhà thờ Tân Xuân.

• Ngày 19. 03. 2005, lễ đặt viên đá đầu tiên.

• Ngày 02. 05.2006, nhà thờ Tân Xuân được Khánh thành và Cung hiến để dâng kính Thánh Cả Giuse Thợ. ( Ngôi nhà thờ này do cha Đaminh Nguyễn Thanh Vân xây dựng).
• Ngày 23. 11. 2006, Đức Cha Giuse Võ Đức Minh, Giám mục Phó Giáo phận Nha Trang, đặt cha Đaminh Nguyễn Thanh Vân làm Quản nhiệm Giáo họ Tân Xuân.
• Ngày 30. 05. 2009, Đức Cha Giuse Võ Đức Minh, Giám Mục phó Giáo phận Nha Trang ký Nghị Định Thiết Lập GIÁO XỨ TÂN XUÂN, với Bổn mạng ĐỨC MẸ SẦU BI, đặt cha Phêrô Cao Xuân Hóa làm Quản xứ Tiên khởi.
• Ngày 10. 06. 2009, Đức Cha Giuse Võ Đức Minh chủ sự thánh lễ THÀNH LẬP GIÁO XỨ TÂN XUÂN, công bố cha Phêrô Cao Xuân Hóa là Quản xứ Tiên khởi của Giáo xứ Tân Xuân.
• Ngày 01. 07. 2010, Đức Cha Phaolô Nguyễn Văn Hòa, nguyên Giám mục Giáo phận Nha Trang chủ sự thánh lễ Làm Phép Chuông, Khánh thành Đài Đức Mẹ và Tháp Chuông.3. Giáo xứ hiện nay
Số dân Công giáo khoảng 450 người trên tổng số 60.200 người, của 3 phường: Đông Hải, Mỹ Đông và Mỹ Hải thuộc thành phố Phan Rang – Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận.

Năm 1992 đến nay, cộng đoàn Mai Khôi thuộc Dòng Khiết Tâm Đức Mẹ Nha Trang giúp đỡ trong việc mục vụ: trang hoàng nhà thờ, tập hát, dạy giáo lý, mở trường mẫu giáo tư thục,…

“ Kính Chúa & Yêu người” là câu châm ngôn sống từ cha Quản xứ, quý Sơ, Hội đồng Giáo xứ, Các Bà Mẹ Công giáo, đến toàn thể mọi thành phần trong giáo xứ sống Hiệp thông, đoàn kết, xây dựng theo tinh thần Thư Chung của HĐGMVN 1980 : Sống Phúc Âm giữa lòng dân tộc, để giới thiệu Chúa cho cánh đồng truyền giáo tại chỗ.

Số người lương dân xin trở lại ngày càng thêm đông. Đặc biệt, những gia đình rối đạo lâu năm đã được tháo gỡ gần hết.

Giáo xứ mới thành lập còn non trẻ, tỉ lệ giáo dân chỉ chiếm 0,007% dân số, sống giữa môi trường xung quanh là đa tôn giáo, mang nặng mê tín dị đoan. Ngoài ngôi nhà thờ ra, giáo xứ chưa có một phòng nào để dành cho sinh hoạt và dạy giáo lý, đây là điểm hạn chế và rất khó khăn trong việc phát triển. Giáo xứ hy vọng vào sự hướng dẫn cùa Đức Giám mục Giáo phận, trong việc phê chuẩn quy hoạch xây dựng tổng thể của giáo xứ để có cơ sở cho mọi sinh hoạt tôn giáo được thuận lợi.

Người dân sống chủ yếu bằng nghề biển. Kinh tế còn rất khó khăn.

Nguồn: Giaophannhatrang.org