I. Hình thành

1. Nguồn gốc:

Đầu năm 1955, khi chủng viện Bắc Ninh chính thức di chuyển về Thủ Đức. Để có người làm, phụ xây chủng viện, cha cố Giuse Nguyễn Bá Thi kêu gọi một số gia đình bà con của Ngài thuộc Từ Sơn (Từ Phong), Dũng Quyết khoảng 200 người (50 hộ) về tạm cư trên khu đất cạnh chủng viện. Ngài cho xây dựng dãy nhà lá, gạch cay để bà con ở đầu tiên, nay là khu đầu đường số 2 và số 4, cạnh tường tu viện Gioan Tiền sứ.

Đồng thời, để có chỗ cầu nguyện và dâng Thánh lễ, Ngài cho tạm dựng nhà nguyện lợp lá, tường gạch cay ở cuối dãy nhà dân nay là vị trí số 54 và số 56 đường 4 tổ 6.

2. Qui tụ:

Dần dần bà con từ các trại tạm cư khác rủ nhau về Thủ Đức theo cha cố Giuse Thi (khoảng gần 1000 người năm 1960), tất cả là giáo dân giáo phận Bắc Ninh. Cha cố Giuse cho lập ban đại điện liên lạc với cơ quan phụ trách di cư cùng Cha cố Giuse đo đất, phân lô, vạch đường cài, phân phối cho các hộ mới…

3. Danh xưng:

Cha cố Giuse chọn trên TỪ ĐỨC để gọi tên giáo xư mới, ghép hai địa danh :Từ Sơn (quê hương miền Bắc) và Thủ Đức (miền nam mới). Qua đó, Ngài muốn nhắc nhở con cháu Israel lưu vong phải luôn nhớ về nguồn gốc tổ tiên. Ngoài ra, Ngài cũng muốn con cháu phải sồng TỪ BI ĐỨC ĐỘ, nhanh chóng hòa nhập với địa phương mới, làm sáng danh nước Chúa trong vùng đạo Công giáo còn thưa thớt, trầm lặng.

Vì đa số giáo dân ban đầu gốc Bắc Ninh nên Từ Đức còn được người dân vùng Thủ Đức gọi là “trại Bắc Ninh” trong một thời gian rất lâu. Cha cố Giuse đã chọn Thánh Giuse bầu cử là bổn mạng Gx, kính ngày 19/3 hằng năm.

Đầu năm 1956, cha Đaminh Bảo, đại diện Bắc Ninh, đã gọi cha cố Giuse Nguyễn Văn Bỉnh về phụ cha cố Giuse coi xứ Từ Đức. Nhưng thời gian quản xứ của cha cố Giuse Bỉnh chỉ thấp thoáng trong vài tháng, cha phải lên đường nhập ngũ làm tuyên úy quân đội.

Nhà thờ gỗ: ngôi nhà nguyện lá không đủ sức chứa. Ngày 15/4/1956, khởi công xây dựng nhà thờ mới tại khu đất trống, cách nhà nguyện cũ khoảng 50m. Sau 3 tháng, nhà thờ thứ hai của giáo xứ hoàn thành (xây tường lửng, trên ghép ván, cột gỗ, lợp tôn, chung quanh có đường kiệu. Đầu nhà thờ là nhà xứ lợp lá, tường gạch đất).

II. Xây dựng nền móng xứ đạo

1. Ngày 12/6/1958, cha Đaminh Bảo cử cha cố Phêrô Nguyễn Thượng Hiền đang dưỡng bệnh tại nhà hưu Bắc Ninh, ra xứ Từ Đức, nhận nhiệm vụ chính xứ thay thế cha cố Giuse Thi, tạm quản.

Cha cố P. Hiền bắt đầu lập các hội đoàn Công giáo. Để phụ trách công việc Gx và nhà thờ, ba khu tự phát hình thành, lấy tên 3 giáo xứ cũ: khu Từ Sơn – Dũng Quyết; khu Đạo Ngạn; khu Phượng Mao. Mỗi khu cử ra ông trùm và quản giáo. Cơ chế này tồn tại mãi tới những năm 1970.

2. Chăm lo đời sống văn hóa: Để có chỗ cho các con em trong xứ học hành, cha xứ mở trường tiểu học ở khu đất cuối nhà thờ, với sự trợ giúp của USAids, mang tên trường TH Chí Thiện (nay là trường TH Từ Đức) với số học sinh khoảng 100, giáo viên đều là người trong xứ có kinh nghiệm dạy học. Về trung học, ban đầu chủng viện thu nhận một ít con em trong xứ với tính cách ngoại trú. Năm 1958, cha cố Ign Nguyễn Đức Chấn từ ngoại quốc về mở trường trung học cấp 2, 3 Đức Minh, việc học hành của thanh niên Từ Đức rất thuận tiện.

3. Về kinh tế: nghề dệt không tồn tại được lâu, bà con phải bơi chải kiếm sống bằng đủ nghề: làm công nhân, làm mộc, thợ nề, hớt tóc, đào giếng, may, làm bánh tráng, gánh nước thuê, đa số thanh niên phải đi lính xa nhà. Buôn bán nhỏ gia tăng, con đường chạy ngang cuối nhà thờ biến thành chợ “chồm hổm” từ lúc nào không biết.

Vì kinh tế, đã một số gia đình kéo lên vùng Bù Đốp, đi Ban Mê Thuột hay ra Long Khánh, Bà Rịa làm ăn. Tuy nhiên sinh hoạt tôn giáo của Gx vẫn sầm uất.

Năm 1959, Gx đã tổ chức long trọng đón Đức Mẹ Fatima từ Rôma ghé thăm, được Đức Mẹ ban ơn lành, giữ gìn Gx không bị ảnh hưởng bởi bom đạn chiến tranh: rất bình an trong biến cố Mậu Thân cũng như năm 1975.

4. “ Đất lành chim đậu”, nghe tiếng Từ Đức an ninh nên rất nhiều người từ nơi khác về đây thuê hoặc mua nhà, số giáo dân đã lên tới khoảng 1300 người, nhà thờ gỗ trở nên nhỏ bé, nóng nực, có phần xuống cấp. Cha cố Phêrô Hiền lên kế hoạch xây dựng nhà thờ mới (nhà thờ thứ ba). Với quyết tâm của giáo dân, được sự trợ giúp đắc lực của cha nghĩa tử Đỗ Thanh Nhân, sự hỗ trợ của các ân nhân, thân nhân xa gần, ngày 22/8/1971, thánh lễ đặt viên đá đầu tiên do Đức cha phụ tá Trần Thanh Khâm chủ tế. Thánh đường mới dài 45m, rộng 15m, cao 14m, tháp chuông cao 25m, tạm hoàn tất vào cuối năm 1972, nhưng mãi tới ngày 01/5/1973 mới được Đức TGM Nguyễn Văn Bình về làm phép chuông và ban bí tích Thêm sức.

Tiếp đó nhà xứ cũng được xây lại, hai dãy nhà giáo lý lợp lá cũng được chỉnh sửa. Cuối nhà thờ xây đài Đức Mẹ có 2 cây tùng cao ngất tỏa bóng mát, tạo bầu khí thơ mộng linh thiêng, đường kiệu được cẩn gạch thẻ sạch sẽ.

5. Biến cố 1975, nhiều nơi chạy về Từ Đức lánh nạn, số giáo dân tăng vọt. Sau khi trường trung học Đức Minh được hiến tặng, cha cố Phêrô lúc đó tuổi đã cao (85t), mệt mỏi nên mời cha giáo Gioan Baot, Hoàng Trọng Xuân giáo sư Đức Minh, lên phụ giúp. Đến đầu năm 1976, Đức TGM chính thức cho cha cố Hiền hưu tại xứ và cha G.Baot thay thế.

III. Vững tiến vào tương lai

Sau khi nhận xứ, Cha cố G.B thực hiện một số đổi mới cho hợp tình hình mới: Trước hết là nếp sống đúng giờ: sáng đúng 4g30 thánh lễ, chiều 17g30 (Chủ nhật chiều 17g). Ngài tu sửa một số công trình:

Xây nhà hài cốt năm 1987, vì nghĩa trang ngưng chôn, nhà nước yêu cầu bốc mộ.

Sửa và nâng cao Cung Thánh, lợp tôn toàn diện trần nhà thờ.

Bê tông hóa hết sân nhà thờ, xây tường vây quanh Thánh Đường, cho trồng cây lâu năm hai bên sân nhà thờ.

Ngày 15/4/1988, Ngài cho xây lại đài Đức Mẹ có nền cao rộng để có thể dâng Thánh lễ, trình diễn văn nghệ. Đúng ngày 15/5/1988, bế mạc năm Thánh Mẫu cũng là ngày khánh thành đài mới

Nhà giáo lý cũng được xây dựng mới kiên cố với 4 lớp học, có thể thông nhau làm hội trường cho các cuộc họp đông người.

Ngài cho thực hiện bầu cử HĐMV cách dân chủ với nhiệm kỳ 4 năm, chia 4 khu theo địa bàn dân cư, mang tên số: khu 1, 2, 3, 4 để tạo sự đoàn kết trong giáo dân.

Để đáp ứng nhu cầu mục vụ càng ngày giáo dân càng đông, Ngài xin Đức Tổng một cha phó xứ. Ngày 01/11/1992. Cha Giuse Nguyễn Trọng Sơn, quê Đạo Ngạn Bắc Ninh, được bài sai về phó Từ Đức. Với nhiệt huyết trẻ, cha phó đã khơi dậy tinh thần của giới trẻ, thu hút các thanh thiếu niên hi vọng nhiều điều tốt đẹp cho giáo xứ. Đang khởi sắc thì ngày 12/9/1955, cha phó Giuse được gọi về chủng viện, chuẩn bị lên đường du học Châu Âu, trang bị kiến thức làm giáo sư Đại chủng viện.

Từ năm 1980, chính quyền ra lệnh ngưng chôn tại 3 nghĩa trang: Thủ Đức, Từ Đức, nghĩa địa Tàu và yêu cầu bốc hốt các mộ. Cha xứ phải kí giấy chấp thuận. Năm 1993, chợ Từ Đức được xây trên nghĩa trang cũ, chợ chồm hổm được di chuyển về đây, nền kinh tế gia đình của nhiều hộ phát lên thấy rõ, đời sống tinh thần và vật chất của Gx ngày càng nâng cao. Thế là trong cái rủi có cái hên, đó là chưa kể chính sách mở cửa của nhà nước từ 1990, việt kiều gốc Từ Đức cũng đều đều đóng góp phát triển Gx, hưởng ứng lời kêu gọi của cha xứ.

Cha cố G.B còn đang ấp ủ nhiều dự tính trọng đại thì Ngài lâm trọng bệnh. Hồi 10g ngày 25/3/1998, Ngài tắt thở trong niềm bàng hoàng, thương tiếc của giáo xứ. Thi hài của cha cố G.B được an táng cạnh cha cố Hiền.

Theo lệnh của cha Quản hạt, cha Đaminh Nguyễn Thế Hoạt tạm quản nhiệm công việc mục vụ Gx trong 2 năm 1998, 1999. Tháng 5/2000, Tòa Tổng mới chính thức bổ nhiệm Ngài là cha xứ Từ Đức.

Để thực hiện ý nguyện của cha cố G.B; lấy biểu quyết chung trong đại hội thường niên, cha Đaminh Hoạt vận động thêm trong giáo dân để đủ tiền xây dựng lại nhà xứ. Ngày 24/6/2004 là ngày Đức cha phụ tá Giuse Vũ Duy Thống về đặt viên đá đầu tiên xây dựng lại nhà xứ đã xuống cấp. Công trình hoàn thành ngày lễ Giuse lao động, mừng kim khánh giáo xứ.

Trong hơn 50 năm, trải qua nhiều thể chế chính trị – xã hội, được sự chăn dắt của các vị chủ chăn Tổng Giáo phận Sài Gòn, của 5 cha xứ, chưa kể rất nhiều linh mục, tu sĩ phụ giúp; giáo dân Từ Đức chúng con phải cám ơn hồng ân của Thiên Chúa, qua lời cầu bầu của Mẹ Maria, Thánh quan thầy Giuse, cám ơn các ân nhân xa gần, với sự nỗ lực lao động, gắn bó với truyền thống niềm tin lâu đời của cha ông, để có được cơ ngơi như ngày hôm nay. Nhìn lại quá khứ tuy còn nhiều hạn chế nhưng cũng đáng tự hào, để chúng con và con cháu hăng say đóng góp cho hiện tại và tương lai để Gx Từ Đức càng ngày càng đẹp về lòng đạo đức, đẹp trong cuộc sống xã hội, thực hiện đúng lời Thiên Chúa dạy: “Mến Chúa trên hết mọi sự và yêu người như mình ta vậy”

Nguồn : http://titocovn.com